هر پدر و مادری می‌خواهد فرزند خود را برای موفقیت آماده کند—بنابراین، وعده‌ی افزایش هوش نوزاد قبل از تولد، طبیعتاً بسیار جذاب است. مادران باردار برای تقویت رشد جنین در رحم، به نواختن موسیقی بتهوون گوش میدهند و برای شکم خود کتاب می‌خوانند. دکتر کیتی فریدمن، متخصص اطفال در فلوریدا و یکی از بنیان‌گذاران Forever Freckled می‌گوید:
"ما از لحظه‌ای که متوجه می‌شویم باردار هستیم، مادر می‌شویم، زیرا انتخاب‌هایی که انجام می‌دهیم می‌توانند بر رشد و تکامل جنین ما تأثیر بگذارند."
اما چه چیزی واقعاً مؤثر است؟ تحقیقات نشان داده‌اند که روش‌های مختلفی می‌توانند به رشد بهتر نوزاد در دوران بارداری کمک کنند. با این حال، باید به یاد داشته باشید که هر بارداری متفاوت است. در ادامه، کارشناسان چندین راهکار برای افزایش رشد و هوش جنین در بارداری و قبل از تولد را بررسی میکنند. این توصیه‌ها را با دقت بخوانید و همیشه برای دریافت مشاوره دقیق‌تر با پزشک خود مشورت کنید.
ورزش کردن
ورزش در دوران بارداری یکی از روش‌های اثبات‌شده برای کمک به رشد جنین است—و نیازی نیست که برای بهره‌مند شدن از مزایای آن، یک ماراتن بدوید! دکتر میلین چوانگ، متخصص زنان و زایمان و مدیر پزشکی بهداشت زنان در Family Health Centers at NYU Langone، می‌گوید که ورزش باعث افزایش گردش خون میشود که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به مغز در حال رشد جنین می‌رساند. او اضافه می‌کند:
"ورزش همچنین باعث ترشح اندورفین میشود که استرس را کاهش می‌دهد و خلق‌وخوی مادر را بهبود می‌بخشد، که این امر محیطی سالم‌تر برای رشد جنین فراهم می‌کند."
تحقیقات نیز این موضوع را تأیید میکنند؛ دو مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان دادند که ورزش در دوران بارداری میتواند باعث بهبود رشد شناختی نوزاد شود.
کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG) توصیه می‌کند که زنان باردار حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته انجام دهند. با این حال، ربکا موستالسکی، ماما و مدیر بخش پزشکی Motif Medical، اشاره می‌کند که ارتباط مستقیم بین الگوهای ورزشی مادر و افزایش هوش جنین مشخص نیست:
"هنوز مشخص نیست که آیا خود ورزش این مزایا را دارد، یا این مزایا به دلیل تغییرات کلی سبک زندگی مانند تغذیه‌ی بهتر، هیدراتاسیون مناسب و خواب باکیفیت‌تر ایجاد میشود."
مدیریت استرس
طبق گفته‌ی موستالسکی، کنترل استرس روزانه برای سلامت مادر و جنین بسیار مهم است. او می‌گوید:
"همیشه به مراجعینم یادآوری می‌کنم که نحوه‌ی مراقبت از خودشان، همان نحوه‌ی مراقبت از نوزادشان است."
وقتی فردی استرس را تجربه می‌کند—خواه به دلیل ترافیک روزانه باشد یا شرایط پیچیده‌ی کاری—بدن وارد حالت "جنگ یا گریز" شده و مقدار زیادی کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند. طبق تحقیقات March of Dimes، استرس در دوران بارداری میتواند باعث بروز مشکلات توجه، سلامت روان و عملکرد سیستم ایمنی در کودکان در آینده شود. در واقع، مطالعات انجام‌شده در سال‌های ۲۰۱۳، ۲۰۱۵ و ۲۰۲۰ همگی نشان داده‌اند که سطوح بالای استرس و کورتیزول در دوران بارداری، می‌توانند رشد و سلامت جنین را تحت تأثیر منفی قرار دهند.
موستالسکی توصیه می‌کند که مادران باردار هر روز زمانی را برای فعالیت‌هایی که استرس را کاهش میدهند، اختصاص دهند. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل دوش گرفتن، صحبت با یک دوست، مدیتیشن، ورزش یا هر فعالیت دیگری باشند که به ایجاد آرامش کمک میکنند.
صحبت کردن و خواندن برای نوزاد
ممکن است صحبت کردن با شکم باردار خود کمی عجیب به نظر برسد، اما ارزشش را دارد. دکتر چوانگ می‌گوید:
"نوزاد از اوایل سه‌ماهه‌ی دوم میتواند صداهای بیرون رحم را بشنود. این تحریک شنیداری میتواند به یادگیری زبان و رشد شناختی کمک کند."
در یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، مادران باردار به یک ضبط صوت گوش دادند که شامل یک کلمه‌ی ساختگی بود. پس از تولد، نوزادان قادر به تشخیص آن کلمه و تغییرات آن بودند. نوزادانی که این کلمه را بیشتر شنیده بودند، واکنش قوی‌تری نشان دادند، که نشان می‌دهد یادگیری زبان از دوران جنینی آغاز میشود.
مزیت دیگر صحبت با نوزاد: نوزاد میتواند از همان دو ماه اول زندگی، صداها را تشخیص دهد—به‌ویژه صدای والدین خود را.
خواندن و گوش دادن به موسیقی
احتمالاً یکی از اولین چیزهایی که در مورد افزایش هوش نوزاد به ذهن می‌رسد، گوش دادن به موسیقی کلاسیک در دوران بارداری است. اما آیا واقعاً این روش تأثیری دارد؟
دکتر فریدمن می‌گوید:
"اگرچه گوش دادن به موسیقی کلاسیک برای مادر آرامش‌بخش است، اما هیچ تحقیق علمی ثابت نکرده است که گوش دادن به موسیقی در دوران بارداری باعث افزایش هوش نوزاد میشود."
در حقیقت، یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ که توسط دانشگاه وین انجام شد، نشان داد که "اثر موتزارت" یک افسانه است و تأثیری بر افزایش توانایی‌های شناختی نوزاد ندارد.
با این حال، موسیقی میتواند از طریق دیگری به رشد نوزاد کمک کند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد که نوزادانی که در سه‌ماهه‌ی سوم بارداری به آهنگ "Twinkle Twinkle Little Star" گوش داده بودند، بعد از تولد توانایی بیشتری در شناخت آن داشتند. مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۲۳ نیز نشان داد که نوزادانی که در دوران جنینی در معرض موسیقی قرار گرفته بودند، پس از تولد واکنش بهتری به صداهای گفتاری داشتند.
مصرف ماهی
مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون در بارداری میتواند به رشد شناختی نوزاد کمک کند. این ماهی‌ها سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که برای رشد مغز حیاتی‌اند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری ۳ تا ۴ وعده ماهی در هفته مصرف کرده بودند، در آزمون‌های شناختی عملکرد بهتری داشتند.
البته باید در مصرف ماهی تعادل داشته باشید و گزینه‌های کم‌جیوه را انتخاب کنید، زیرا برخی از ماهی‌ها ممکن است حاوی مقادیر زیادی جیوه باشند که برای جنین مضر است.
مصرف تخم‌مرغ
تخم‌مرغ یک غذای فوق‌العاده در دوران بارداری است که میتواند به رشد سریع‌تر مغز نوزاد کمک کند. تخم‌مرغ سرشار از کولین است که برای رشد حافظه و عملکرد مغز ضروری است. یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ نشان داد که مصرف کولین در دوران بارداری، میزان تمرکز کودکان را تا هفت سالگی افزایش می‌دهد.
اجتناب از الکل و دخانیات
عدم مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر در دوران بارداری یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که یک مادر میتواند برای رشد مغز نوزاد خود انجام دهد. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) به شدت مصرف الکل و سیگار را در دوران بارداری منع کرده است، زیرا این موارد از علل اصلی نقایص مادرزادی و مشکلات یادگیری در نوزادان هستند.
